آينده نيوز : آموزش مداحي اهل بيت در سالهاي دور به شك يك سنت در پاي منابر علماي بزرگ و شاگردي ذاكرين بزرگ در يك دوره چند ساله صورت ميپذيرفت، اما به نظر ميرسد در دهه اخير، مداحان نيز قصد دارند خود را به قرن بيست و يكم نزديك تر جلوه دهند و اينچنين به تسريع در تربيت مداحان روي آورده اند و تا آموزش مداحي توسط الواح فشرده پيش رفته اند.
به گزارش سرويس فرهنگي «آينده»؛ مداحي و نوحه سرايي براي اهل بيت پيامبر(ص) و مظلومان حماسه كربلا در طول تاريخ تشيع يك رويه معمول بوده و جگرسوزترين روايات همراه با مرثيه از سوي اولاد ائمه بازمانده از محشر عاشورا صورت پذيرفته بود كه در منابع مختلف تاريخي مورد اشاره قرار گرفته است و پس از آن نيز ائمه در مرثيه حضرت حسين بن علي (ع) و فرزندان مظلومش گريسته اند و مرثيه سرايان عرب و فارس چنان از اين واقعه تاريخي و آنچه قبل و بعدش به وقوع پيوست، با سوز خوانده اند كه داغ شهادت دلاورمرد دشت كربلا و برادر آزاده اش هيچ گاه از اذهان نرود، چه رسد به دل.
در قرن گذشته و قرن معاصر، نوحه سرايي و مرثيه خواني براي اهل بيت به سمتي رفت كه امروز با عنوان مداحي از آن ياد ميشود و آن تغيير شكل و قالب مداحي بود. به مرور علما كه در كنار تشريح ابعاد حماسه عاشورا، از مظلوميت حسين و يارانش مي خواندند و به نوعي مرثيه خواني مي پرداختند، قدري حوزه شان از مداحي جدا شد و بدين شكل طبقه مرثيه خوانان يا همان مداحان كنوني شكل گرفتند كه با صداي مناسب، به مداحي در كنار سخنراني علماي بزرگ ميپرداختند و از اين حيث مداحي تنها زير سايه روحانيون معنا پيدا ميكرد و هيچ مداحي، سطح كاري اش را در دستگاه اهل بيت بالاتر از عالم و فقيه ديني نمييافت.
اين شيوه كه تا دوره معاصر ادامه داشت، نوحه سرايان بسياري را تحويل شيعيان ايران داد كه هم صداي مناسبي داشتند و هم با تلمذ در مكتب علماي بزرگ از تسلط نسبي به مقاتل و ابعاد مختلف حادثه عاشورا و ديگر وقايعي كه توسط ظالمان زمان بر آنها روا شده بود، برخوردار بودند. بخش اعظمي از آن نسل مداحان دار فاني را ودع گفتند و مابقيشان در زمره پيرغلامان اهل بيت عصمت و طهارات قرار دارند كه اخوان موذن زاده از اين جمله هستند. نسل بعدي مداحاني كه شكل گرفتند و هم اكنون ميدان دار هستند نيز پاي روضه علمايي همچون مرحوم كافي و يا مداحان باسابقه پيشين، پا گرفتند و پس از آن حضورشان در صحنه جنگ تحميلي، منجر به ريشه گرفتن شان شد.
پس از اين و با افزايش جمعيت ايران در بعد از انقلاب كه سيل جوانان و افزايش چشمگير مجالس مذهبي را در پي داشت، نسل بعدي مداحان نيز شكل گرفت و امثال هلالي با سبك خوانندگي تند و خاصشان كه متفاوت با شيوه سنتي بود، به ميدان آمدند و موفق به جذب جواناني شدند كه از سنتي خواني خسته شده بودند و به دليل خلاقيت پايين مداحان قديمي، اين گروه جوان پرطرفدار شد و زماني كه برخي در جهت جلوگيري از اين شيوه اشتباه مداحي شدند، امثال منصور ارضي برابر منتقدان سينه سپر كردند و به هلالي در مجالس شان بلندگو دادند كه نتيجه اش رشد قارچي اين سبك مداحي و ظهور نسلي از مداحان بود كه نه صداي قابل قبولي داشتند، نه به لحاظ سني پختگي يك نوحه سرا را داشتند و تنها تند ميخواندند.
مداحان باسابقه چون محمود كريمي نيز براي آنكه از غافله عقب نمانند، ابايي از بهره بردن از سبك تند مداحي و شور گرفتن هاي آنچناني نداشته و در واقع اين سبك جديد لطماتي به سنتي خواني برخي مداحان پرسابقه نيز داشت كه انتظار ميرفت حافظ سنت هاي مرثيه خواني باشند و اين سنت ها را آن گونه كه در گذشته رعايت مي شده، به نسل هاي بعدي منتقل كنند. اما در انتقال اين سنت ها نيز شيوه تغيير يافت و به نظر ميرسد از اين پس مداحي را نيز ميتوان مانند زبان انگليسي، دفاع شخصي يا آشپزي از طريق الواح فشرده DVD فراگرفت و لزومي به تلمذ و شاگردي علما و مداحان محاسن سفيد نباشد!
اگرچه هيچ كس به آكادميك شدن آموزش مداحان، به واسطه لزوم آموزش وسيع ايشان، اشكال وارد نميكند و حتي شكل گيري موسسات فرهنگي بدين منظور كه برخي اهداف نيز در پس آن تعبيه شده ارزشمند و قابل دفاع است، اما ديگر اينكه مداحي را بشود طي سه ساعت در قالب يك DVD به ارزش 4000 تومان صرفاً توسط محمود كريمي فراگرفت، نتيجه اش همين مداحان كم سن و سالي ميشود كه بلندگو به دست گرفتن را از روي مانيتور مشاهده كرده و فراگرفته اند و شناختشان از عاشورا و آنچه در كربلا به وقوع پيوست از يك طلبه پايه يك نيز كمتر است. البته شايد شخص محمود كريمي از اين فعاليت هاي اقتصادي خبر ندارد كه در اين صورت چنين پرسشي مطرح ميشود كه چگونه در قبالش موضع گيري رسمي در سطح رسانه ها نداشته است.
"آينده" در دهه نخست محرم قصد نقد اين رويه و تنزل آموزش مداحي را داشت كه به واسطه حفظ حرمت مداحان در ابتداي محرم الحرام، وارد نمودن چنين انتقادي را به اين زمان موكول كرد اما در مجموع اين نقد وارد است كه چرا مرثيه خواني اهل بيت اين ميزان ساده انگاشته شده كه بتوان آن را به شكل تصويري آموزش داد يا صرفا سركلاس با برگزاري تعدادي دوره موضوعي، بر آن مسلط شد؟
آيا جز اين است كه مرثيه خوانان به شيوه زينب (س)، چون سربازي يادآور بزرگ ترين مظلوم عالم و بزرگ ترين حماسه تاريخ هستند و كدامين ميدان سرباز بدون حضور مستقيم در ميدان جنگ، سربازي واقعي ميشود؟ با اين تفاسير آيا بهتر نيست، كلاس ها را پاي منابر برپا كنيم و مداحان آنجا پا بگيرد تا مقابل مانيتورها و از طريق DVD ها؟
آيا جز اين است كه مرثيه خوانان به شيوه زينب (س)، چون سربازي يادآور بزرگ ترين مظلوم عالم و بزرگ ترين حماسه تاريخ هستند و كدامين ميدان سرباز بدون حضور مستقيم در ميدان جنگ، سربازي واقعي ميشود؟ با اين تفاسير آيا بهتر نيست، كلاس ها را پاي منابر برپا كنيم و مداحان آنجا پا بگيرد تا مقابل مانيتورها و از طريق DVD ها؟
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر