پارلمان نیوز :
بخشی از مصاحبه با اکبر ترکان یکی از قدیمی‌ترین مسئولین جمهوری اسلامی :
....در ارزیابی کارشناسان برنامه های اول تا چهارم رژیم گذشته برنامه های نسبتاً موفقی بود. آنچه موجب اختلال این برنامه ها شد اتفاقاتی بود که در سال های 51 تا 56 رخ داد.
درآمدهای نفتی از سال 51 شروع به بالا رفتن کرد. رژیم گذشته همه این دلارها را به اقتصاد ایران تزریق کرد. از آن روز تا به امروز اقتصاد ایران به بیماری هلندی(2) دچار شده است! ثابت شده که تزریق نابجای پول به اقتصاد، موجب افزایش واردات، کاهش تولید صنعتی داخلی، کاهش توان رقابتی تولید داخلی، افزایش نقدینگی، کاهش قدرت خرید پول ملی می شود. این فرآیندها از پیامدهای بیماری هلندی است که اکنون در ایران ادامه دارد و از میان نرفته است و ایرانی ها همچنان بابت آن هزینه می پردازند.
جمهوری اسلامی در برنامه سوم توسعه پس از انقلاب به این مشکل پی برد و در آن برنامه با پیشنهاد ایجاد صندوق ذخیره ارزی به مجلس کوشش کرد از این چرخه معیوب خارج شود و رهایی یابد.
در برنامه سوم پس از انقلاب مجلس پیشنهاد دولت به حساب ذخیره ارزی را به شکل مطلوب تغییر داد که این حساب می توانست تا حدودی آثار بیماری هلندی را کاهش داده بستر توسعه، رشد و پیشرفت را فراهم کند. در برنامه چهارم حساب ذخیره تکرار شد ولی متاسفانه دولت نهم به اجرای برنامه چهارم اهتمام نکرد و مجلس شورای اسلامی نیز نسبت به این بی‌قانونی واکنش جدی نشان نداد در نتیجه تمامی درآمدهای نفتی در بودجه عمومی مصرف شد. علاوه بر آن موجودی ذخیره ارزی دولت هشتم(دولت خاتمی) نیز مصرف شد. در نتیجه افزایش زیادی در حجم نقدینگی کشور به وجود آمد که موجب تورم سهمگین، کاهش توان رقابتی، تولیدات داخلی و افزایش واردات شد. این واقعیت را می‌توان به شکست تولید داخلی در مقابل هجوم واردات تعبیر کرد برای مثال موضوع زیر، این فرایند را نشان می‌دهد.
یعنی اگر قیمت کالایی در سال 1383 معادل 100 تومان و قیمت وارداتی همان کالا 150 تومان بوده است کالای داخلی قادر به رقابت به مشابه خارجی خود بوده است حال در پایان سال 89 قیمت این کالا در بازار داخلی 325 تومان شده در حالی که با ثابت نگه داشتن قیمت ارز قیمت وارداتی آن 150 تومان می باشد. مشاهده می کنیم در این شرایط تولیدات داخلی قدرت رقابت را از دست می دهند، کارخانجات و واحدهای تولیدی به توقف می رسند. در مقابل واردات تا آنجا رشد می کند که از لباس کودک تا خربزه، سیر، سنگ قبر و ... از خارج به ویژه چین وارد می شود این فرآیند منجر به افزایش نقدینگی کشور از 68 هزار میلیارد تومان در پایان سال 83 به 294 هزار میلیارد در پایان سال 1389 شده است(3) وقتی حجم نقدینگی نزدیک به 5/4 برابر می شود معنایش افزایش تقاضا است، چون تولید ناخالص داخلی به این میزان رشد نکرده این موضوع علت افزایش سطح عمومی قیمت ها است.
بطوریکه بر اساس گزارش بانک مرکزی شاخص قیمت کالای مصرفی که در پایان سال 83 عدد 100 بوده در پایان سال 89 به عدد 325 رسیده است. یعنی قیمت ها در این دوره بیش از سه برابر شده است.
اتفاق بد دیگری که در سال های اخیر رخ داد آن بود که پنج سال کشور بدون برنامه و با سلیقه اشخاص و هیجانات لحظه ای اداره شد. بد نیست بدانیم که از حدود 6/995 میلیارد دلار درآمد ارزی که از اول کشف نفت در ایران تا پایان سال 89 حاصل شده است، نزدیک به 450 میلیارد دلار آن در شش سال اخیر از محل فروش صرفاً نفت خام بوده است! اتفاق شگفت انگیز دیگر آنکه این 450 میلیارد دلار معادل مجموع واردات کالا و خدمات در شش سال اخیر می باشد. از این مبلغ 15 درصد کالاهای سرمایه ( ورود ماشین آلات) و بقیه کالاها واسطه ای و مصرفی بوده است.
نتیجه صنعت مونتاژ، عدم اجرای برنامه چهارم، هزینه تمام درآمدهای نفتی جهت واردات کالا و خدمات و... در برنامه سوم مجلس پنجم به دولت اجازه داده بود تا به میزان معینی از درآمدهای نفتی در بودجه عمومی استفاده کند و مازاد بر آن را به حساب ذخیره ارزی منتقل نماید تا اقتصاد کشور هم از عوارض بیماری هلندی مصون بماند و هم حساب ذخیره ارزی جهت سرمایه گذاری بخش خصوصی و خروج دولت از تصدی گری امور اقتصادی و واگذاری امور به بخش خصوصی محقق شود. این روند تا سال 1383 ادامه یافت. از سال 84 با تغییر دولت و شروع بکار دولت نهم نه تنها مازاد درآمدهای ارزی واریز به حساب ذخیره ارزی انجام نشد، بلکه موجودی این حساب که میلیاردها دلار تا آن زمان در حساب ذخیره ارزی انباشته شده بود به مصارف بودجه ای رسید.
به نظر من با عدم تعهد به اجرای برنامه چهارم بزرگترین قانون شکنی در ایران اتفاق افتاد چون دولت یک برنامه را کنار گذاشت. این اتفاق زمانی رخ داد که شوک نفتی به بازار وارد شد و قیمت نفت بالا رفت. این واقعیت ها توضیحی بر آثار بیماری هلندی است که اقتصاد ایران بدان دچار شده است.
برای رسیدن به توسعه، نخست باید تولید داخلی رشد کند تا سرمایه گذاری، ارتقا تکنولوژی و توسعه صنعتی به دنبال آن تحقق یابد. وقتی تولید داخلی با هجوم واردات نابود می شود چنین فرآیندی اتفاق نمی افتد یعنی در واقع رشد، توسعه و پیشرفت صورت نمی گیرد و کشور به جای قرار گرفتن در مدار توسعه کماکان در چرخه عقب ماندگی باقی می ماند
بخشی از مصاحبه با اکبر ترکان یکی از قدیمی‌ترین مسئولین جمهوری اسلامی :
....در ارزیابی کارشناسان برنامه های اول تا چهارم رژیم گذشته برنامه های نسبتاً موفقی بود. آنچه موجب اختلال این برنامه ها شد اتفاقاتی بود که در سال های 51 تا 56 رخ داد.
درآمدهای نفتی از سال 51 شروع به بالا رفتن کرد. رژیم گذشته همه این دلارها را به اقتصاد ایران تزریق کرد. از آن روز تا به امروز اقتصاد ایران به بیماری هلندی(2) دچار شده است! ثابت شده که تزریق نابجای پول به اقتصاد، موجب افزایش واردات، کاهش تولید صنعتی داخلی، کاهش توان رقابتی تولید داخلی، افزایش نقدینگی، کاهش قدرت خرید پول ملی می شود. این فرآیندها از پیامدهای بیماری هلندی است که اکنون در ایران ادامه دارد و از میان نرفته است و ایرانی ها همچنان بابت آن هزینه می پردازند.
جمهوری اسلامی در برنامه سوم توسعه پس از انقلاب به این مشکل پی برد و در آن برنامه با پیشنهاد ایجاد صندوق ذخیره ارزی به مجلس کوشش کرد از این چرخه معیوب خارج شود و رهایی یابد.
در برنامه سوم پس از انقلاب مجلس پیشنهاد دولت به حساب ذخیره ارزی را به شکل مطلوب تغییر داد که این حساب می توانست تا حدودی آثار بیماری هلندی را کاهش داده بستر توسعه، رشد و پیشرفت را فراهم کند. در برنامه چهارم حساب ذخیره تکرار شد ولی متاسفانه دولت نهم به اجرای برنامه چهارم اهتمام نکرد و مجلس شورای اسلامی نیز نسبت به این بی‌قانونی واکنش جدی نشان نداد در نتیجه تمامی درآمدهای نفتی در بودجه عمومی مصرف شد. علاوه بر آن موجودی ذخیره ارزی دولت هشتم(دولت خاتمی) نیز مصرف شد. در نتیجه افزایش زیادی در حجم نقدینگی کشور به وجود آمد که موجب تورم سهمگین، کاهش توان رقابتی، تولیدات داخلی و افزایش واردات شد. این واقعیت را می‌توان به شکست تولید داخلی در مقابل هجوم واردات تعبیر کرد برای مثال موضوع زیر، این فرایند را نشان می‌دهد.
یعنی اگر قیمت کالایی در سال 1383 معادل 100 تومان و قیمت وارداتی همان کالا 150 تومان بوده است کالای داخلی قادر به رقابت به مشابه خارجی خود بوده است حال در پایان سال 89 قیمت این کالا در بازار داخلی 325 تومان شده در حالی که با ثابت نگه داشتن قیمت ارز قیمت وارداتی آن 150 تومان می باشد. مشاهده می کنیم در این شرایط تولیدات داخلی قدرت رقابت را از دست می دهند، کارخانجات و واحدهای تولیدی به توقف می رسند. در مقابل واردات تا آنجا رشد می کند که از لباس کودک تا خربزه، سیر، سنگ قبر و ... از خارج به ویژه چین وارد می شود این فرآیند منجر به افزایش نقدینگی کشور از 68 هزار میلیارد تومان در پایان سال 83 به 294 هزار میلیارد در پایان سال 1389 شده است(3) وقتی حجم نقدینگی نزدیک به 5/4 برابر می شود معنایش افزایش تقاضا است، چون تولید ناخالص داخلی به این میزان رشد نکرده این موضوع علت افزایش سطح عمومی قیمت ها است.
بطوریکه بر اساس گزارش بانک مرکزی شاخص قیمت کالای مصرفی که در پایان سال 83 عدد 100 بوده در پایان سال 89 به عدد 325 رسیده است. یعنی قیمت ها در این دوره بیش از سه برابر شده است.
اتفاق بد دیگری که در سال های اخیر رخ داد آن بود که پنج سال کشور بدون برنامه و با سلیقه اشخاص و هیجانات لحظه ای اداره شد. بد نیست بدانیم که از حدود 6/995 میلیارد دلار درآمد ارزی که از اول کشف نفت در ایران تا پایان سال 89 حاصل شده است، نزدیک به 450 میلیارد دلار آن در شش سال اخیر از محل فروش صرفاً نفت خام بوده است! اتفاق شگفت انگیز دیگر آنکه این 450 میلیارد دلار معادل مجموع واردات کالا و خدمات در شش سال اخیر می باشد. از این مبلغ 15 درصد کالاهای سرمایه ( ورود ماشین آلات) و بقیه کالاها واسطه ای و مصرفی بوده است.
نتیجه صنعت مونتاژ، عدم اجرای برنامه چهارم، هزینه تمام درآمدهای نفتی جهت واردات کالا و خدمات و... در برنامه سوم مجلس پنجم به دولت اجازه داده بود تا به میزان معینی از درآمدهای نفتی در بودجه عمومی استفاده کند و مازاد بر آن را به حساب ذخیره ارزی منتقل نماید تا اقتصاد کشور هم از عوارض بیماری هلندی مصون بماند و هم حساب ذخیره ارزی جهت سرمایه گذاری بخش خصوصی و خروج دولت از تصدی گری امور اقتصادی و واگذاری امور به بخش خصوصی محقق شود. این روند تا سال 1383 ادامه یافت. از سال 84 با تغییر دولت و شروع بکار دولت نهم نه تنها مازاد درآمدهای ارزی واریز به حساب ذخیره ارزی انجام نشد، بلکه موجودی این حساب که میلیاردها دلار تا آن زمان در حساب ذخیره ارزی انباشته شده بود به مصارف بودجه ای رسید.
به نظر من با عدم تعهد به اجرای برنامه چهارم بزرگترین قانون شکنی در ایران اتفاق افتاد چون دولت یک برنامه را کنار گذاشت. این اتفاق زمانی رخ داد که شوک نفتی به بازار وارد شد و قیمت نفت بالا رفت. این واقعیت ها توضیحی بر آثار بیماری هلندی است که اقتصاد ایران بدان دچار شده است.
برای رسیدن به توسعه، نخست باید تولید داخلی رشد کند تا سرمایه گذاری، ارتقا تکنولوژی و توسعه صنعتی به دنبال آن تحقق یابد. وقتی تولید داخلی با هجوم واردات نابود می شود چنین فرآیندی اتفاق نمی افتد یعنی در واقع رشد، توسعه و پیشرفت صورت نمی گیرد و کشور به جای قرار گرفتن در مدار توسعه کماکان در چرخه عقب ماندگی باقی می ماند
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر