مسئله غلط و سؤالِ درست

هدف از انتخابات، “ناامید کردن دشمن” نیست بلکه استفاده از حق انتخاب سرنوشت است؛ وقتى ناامید کردن دشمن به عنوان هدف تعیین شود حکومت به خود حق مى دهد هر نامزدى را که نمى پسندد و گمان مى کند که آمدن او دشمن فرضى را امیدوار مى کند رد صلاحیت کند و بر فرض تایید صلاحیت، در صورت انتخاب شدن آن فرد، خود را مجاز به تقلب بداند و اعتراض ها را به نهادى ارجاع دهد که خود آن نهاد را برگزیده و سرانجام معترضان را فتنه گر بخواند.

چنان که انتظار مى رفت آقاى خامنه اى در سخنرانى سال نو در مشهد، به مسئله انتخابات پرداخت؛ اما صورت مسئله را تغییر داد و البته این نیز دور از انتظار نبود؛ آنچه دور از انتظارست آن است که تحلیلگران، مقهور طرح غلط مسئله شوند و از آن منظر به ماجرا نگاه کنند که رهبر جمهورى اسلامى آگاهانه آن را دنبال مى کند؛ او سخنانش درباره انتخابات را با یک «تعریف» شروع مى کند و با یک «تضمین» به پایان مى برد.

در آغاز مى گوید: «شور انتخاباتی در کشور و حضور مردم پای صندوقهای رأی می تواند تهدیدهای دشمنان را بی‌اثر کند؛ می تواند دشمن را ناامید کند». و طرح و تعریف غلط مسئله از همین جا آغاز مى شود.

صرف نظر از اینکه دشمن کیست و به چه کارى دشمنى مى گویند، هدف از انتخابات، “ناامید کردن دشمن” نیست بلکه استفاده از حق انتخاب سرنوشت است؛ وقتى ناامید کردن دشمن به عنوان هدف تعیین شود حکومت به خود حق مى دهد هر نامزدى را که نمى پسندد و گمان مى کند که آمدن او دشمن فرضى را امیدوار مى کند رد صلاحیت کند و بر فرض تایید صلاحیت، در صورت انتخاب شدن آن فرد، خود را مجاز به تقلب بداند و اعتراض ها را به نهادى ارجاع دهد که خود آن نهاد را برگزیده و سرانجام معترضان را فتنه گر بخواند.

آن نهادى که آقاى خامنه اى به آن اشاره مى کند همان نهادى است که دبیر آن در سال ٧٨ (دو سال پس از ریاست جمهورى آقاى خاتمى) در حرم حضرت معصومه قم در میان جمعى از طلاب گفت که تایید صلاحیت خاتمى معصیت او بوده و او همواره براى این معصیت، استغفار مى کند. آقاى خامنه اى هم در همین سخنرانى تا آخر قصه را خود مى خواند و مى گوید: «خوشبختانه سازوکارهای قانونی برای رفع اشکال، رفع اشتباه، رفع شبهه وجود دارد؛ همه از این راهکارهای قانونی استفاده کنند» و مى افزاید: «آنچه در سال ٨٨ اتفاق افتاد یکی از خطاهای جبران‌ناپذیر است». آنچه رهبر جمهورى اسلامى «خطاى جبران‌ناپذیر» مى خواند پیگیرى حق رأى دهندگانِ معترض است که چون از اساس، انتخابات را ابزارى براى مقابله با دشمن تعریف کرده طبیعى است که اعتراض را خطا بداند؛ زیرا وقتى هدف که همان انتخابات پرشور و مانور انتخاباتى در مقابل دشمن بود محقق شد داستان تمام شده و کسى نباید صدا به حق خواهى بلند کند.

 پس از چنین تعریفى از انتخابات، نوبت به “تضمین” مى رسد. او ادعا مى کند: «رهبری، یک رأی بیشتر ندارد. بنده‌ی حقیر مثل بقیه‌ی مردم، یک رأی دارم؛ این رأی هم تا وقتی که در صندوق انداخته نشود، هیچ کس از آن مطّلع نخواهد بود. حالا ممکن است آن کسانی که صندوق دست آنها است، بعد باز کنند، خط این حقیر را بشناسند، بفهمند بنده به چه کسی رأی دادم؛ اما تا قبل از رأی دادن، کسی مطّلع نخواهد شد. اینجور نیست که کسی بیاید نسبت بدهد که رهبری نظرش به فلان است، به بهمان نیست. اگر چنین نسبتی داده شد، این نسبت درست نیست».

هنوز فراموش نکرده ایم سخنرانى رهبرى در آستانه انتخابات سال ٧۶ را؛ روز بیست و سوم اردیبهشت ١٣٧۶، آیت الله خامنه ای در دیدار با مسئولان صدا و سیما با اشاره به برخی اظهارت مبنی بر اینکه رهبری در موضوع انتخابات ریاست جمهوری به هیچ یک از نامزدها نظری ندارد، به صراحت گفت: “مگر می شود به کسی نظر نداشت؟ من گمان نمی کنم کسی به قدر من، این آقایان نامزدها را بشناسد… نزدیکان من حدس مى زنند… »

همین سخنان باعث شد تا تیتر یک روزنامه رسالت در آخرین روز تبلیغات انتخابات سال ٧۶، این باشد: «آیت الله مهدوی کنی دبیر کل جامعه روحانیت مبارز تهران: “حدس می زنیم نظر مقام معظم رهبری به آقای ناطق نوری است.”

مراجعه به این تاریخِ نه چندان دور نشان مى دهد که آقاى خامنه اى دروغ مى گوید و تحلیلگران نباید فریفته این تضمین شوند.

از صحت و سقم آن تعریف و این تضمین که بگذریم اساسا طرح مسئله به این صورت، غلط است و مسئله انتخابات، نه با «ناامید کردن دشمن» آغاز مى شود و نه با تضمینِ بى طرفى رهبرى، پایان مى یابد.

انتخابات در دولت ها و جوامع توسعه یافته دو رکن بیشتر ندارد: «آزادى انتخاب کردن و انتخاب شدن» و سپس راهکارهاى استاندارد و مقبول بین المللى براى «سلامت انتخابات»؛ دو رکنى که در سخنان آقاى خامنه اى به عمد و آگاهانه مسکوت مى ماند و سوال درست دقیقا همین جاست؛ پرسشى که همه – به ویژه آنانکه به دنبال نامزدى بزرگانى چون آقاى خاتمى هستند- باید بپرسند و براى مشارکت در انتخابات، نخست پاسخ آن را جستجو کنند.

سایت ملی- مذهبی