ماجرا از شکنجه چند دانش‌آموز آغاز شد، دو سال پیش.
آنها روی دیوار شعارهای ضدحکومتی نوشته بودند، خبرش که پیچید اهالی درعا و
حماه دست به اعتراض زدند. پاسخ حکومت قاطع بود: ماموران امنیتی معترضان را
به گلوله بستند.
سرکوب تظاهرات "روز انتقام" نه تنها اعتراضات را فرو ننشاند، که باعث سرایت آن به شهرهای دیگر هم شد."جمعه کرامت"، "جمعه شهدا"، "جمعه شکوه" و... روزهایی که مخالفان بشار اسد دست به تظاهرات پیاپی زدند. و با وجود آن که بشار اسد بارها قول اصلاحات و رسیدگی به خواسته‌های معترضان را داد، پاسخ حکومت یک چیز بود: سرکوب.
با گسترش و طولانی شدن بحران، ده‌ها افسر عالی رتبه و مقام سیاسی، از جمله ریاض حجاب، نخست‌وزیر وقت به صفوف مخالفان پیوستند. تظاهرات اعتراضی جای خود را به حملات خشونت‌بار داد و زندگی عادی به کلی به حال تعلیق در آمد.
حافظ اسد نزدیک به سه دهه رئیس‌جمهور سوریه بود
سوریه چگونه سوریه‌ای بود؟
سوریه، که تا پیش از جنگ جهانی اول بخشی از امپراطوری عثمانی بود، به دنبال توافقی با فرانسه در سال ١٩٣٦ به استقلال رسید، اما سال‌ها دستخوش بی‌ثباتی سیاسی و چندین کودتا بود.در سال ١٩۵٨ سوریه برای مدتی با پیوستن به مصر "جمهوری متحده عربی" را تشکیل داد که البته عمر آن سه سال بیشتر طول نکشید، هر چند که مصر تا سال ١٩٧١ رسما با این عنوان شناخته می‌شد.
در همه این سال‌ها مناقشه اعراب و اسرائیل مساله کانونی سیاست سوریه بود و به همین دلیل ارتش سوریه نیروی غالب این عرصه و نظامیان از بازیگران اصلی آن بودند.
از ١٩٦٦ حزب بعث در سوریه به قدرت رسید و حافظ اسد، افسر نیروی هوایی و از چهره‌‍‌های سرشناس این حزب، در سال ١٩٧١ توانست به ریاست‌جمهوری برسد. پستی که نزدیک به سه دهه در اختیار او بود و پس از وی هم به پسرش، بشار اسد رسید.
اسد از علویان سوریه بود، اقلیتی که هم‌اکنون حدود ١٢ درصد جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهد. سنی مذهب‌ها با ٦٠ درصد، بزرگترین گروه جمعیتی این کشور هستند.
حکمرانی حافظ اسد بر سوریه اقتدارگرایانه و غیردموکراتیک بود. نیروهای او در سال ١٩٨٢ اعتراضاتی را که توسط اخوان المسلمین سوریه آغاز شده بود با خشونتی شدید سرکوب کردند. شمار تلفات این سرکوب بین ١٠ تا ٣٠ هزار نفر برآورد می‌شود.
اسد در دوران جنگ سرد به اتحاد جماهیر شوروی نزدیک بود اما لحن او درباره اسرائیل و غرب در سال‌های پایانی حکومتش آرام شد و روی کار آمدن پسرش بشار اسد بسیاری را به رقم خوردن نقطه عطفی در سیاست سوریه امیدوار کرده بود.
بشار اسد پس از به قدرت رسیدن برخی سیاست‌های آزادسازی اقتصادی را اجرا کرد. همچنین دستور تعطیلی یک زندان امنیتی بدنام را داد. اما با شروع اعتراضات، بشار اسد نشان داد که در برخورد قاطع با مخالفان چیزی از پدرش کم ندارد.
آدم‌ها، اعداد
- کشته‌‌ها: ٧٠ هزار نفر
- پناهنده به کشورهای همسایه: بیش از ١ میلیون نفر
- آواره در داخل سوریه: بیش از ٢ میلیون نفر
زبان زور
با سرکوب اعتصاب‌ها و اعتراض‌های مدنی، بخش‌هایی از مخالفان به فعالیت مسلحانه روی آوردند و تشدید بحران به مرور لایه‌هایی از نظامیان را در پیروی از حکومت سست کرد.گروهی از نظامیان با سرپیچی از فرمان‌ها به مخالفان پیوستند و در ژوئیه ٢٠١١ آغاز به کار "ارتش آزاد سوریه" را اعلام کردند. ارتشی که هرچند سلاح سنگین ندارد، اما در نبرد با ارتش سوریه به پیروزی‌هایی دست یافته است.
این نیرو به نوعی بازوی نظامی ائتلاف ملی سوریه است که بزرگترین گروه مخالفان حکومت بشار اسد به شمار می‌رود.
اما مخالفان مسلح به ارتش آزاد سوریه خلاصه نمی‌شوند.
یگان‌های مدافع خلق، که گروهی از کردهای معترض سوریه هستند از دیگر مخالفان به شمار می روند، اما مهمتر از آنان کسانی هستند که جبهه نصرت را تشکیل می‌دهند و همچنین گروهی از پیکارجویان اسلام‌گرای خارجی که گفته می‌شود به القاعده وابسته هستند.
برآورد می‌شود که بیش از دو میلیون کودک سوری به کمک‌های فوری نیاز دارند
شورشیان مسلح، همانند نظامیان تحت امر بشار اسد، متهم هستند که در نبردهای خود دست به نقض گسترده حقوق بشر و ارتکاب جنایات جنگی می‌زنند.
چه می‌شود؟
با تداوم بی‌فرجام رویارویی نظامی مخالفان و حکومت، قدرت‌های غربی در پی آن هستند که به مخالفان کمک تسلیحاتی بدهند.با گذشت دو سال از آغاز اعتراضات، سوریه به کشوری چند پاره بدل شده که بخش بزرگی از جمعیتش روزمره با بحران دست و پنجه نرم می‌کند.
تلاش‌ها برای یافتن راه حلی مسالمت‌آمیز و فراهم آوردن مقدمات مذاکره میان حکومت و مخالفان نتیجه‌ای نداشته است. نه کوفی عنان و نه اخضر ابراهیمی، فرستاده‌های سازمان ملل، توفیقی در رسیدن به آتش‌بسی ولو کوتاه به دست نیاوردند.
مخالفان در تلاشند که برای تشکیل دولتی موقت و مورد حمایت قدرت‌های خارجی به توافق برسند، اما بشار اسد اعلام کرده که تا جایی که توان دارد در قدرت خواهد ماند.
چشم انداز سوریه، دست کم در کوتاه مدت روشن به نظر نمی‌رسد
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر