مكارم شيرازي: مهريه بايد عند الاستطاعه شود

^{آيت‌الله ناصر مكارم‌ شيرازي، از مراجع شيعه در قم، با انتقاد از «مهريه‌هاي سنگين»، آنها را بي‌اعتبار و «باطل» خواند و از دستگاه قضايي خواست كه عنوان مهريه را از «عند المطالبه» به «عند الاستطاعه» تبديل كند.}

^{به گزارش مهر اين مرجع تقليد در سلسله جلسات مباحث تفسير قرآن در قم٬ مهريه سنگين را «عامل دشمني در خانواده» بر شمرد و با اشاره به ناتواني برخي از مردان در پرداخت مهريه‌هاي سنگين همسرشان، پيشنهاد داد كه مهريه به شكل عند الاستطاعه گرفته شود.}

^{در قوانين حقوقي اسلامي، مهريه عند المطالبه اصطلاحا به مبلغي گفته مي‌شود كه هنگام عقد ازدواج تعيين مي‌شود و پس از آن به محض درخواست و مطالبه زن، شوهرش بايد آن را مانند يك بدهي بپردازد. اما مهريه عند الاستطاعه تنها در صورت توانايي و استطاعت مرد براي پرداختش، قابل‌مطالبه از سوي زن است.}

^{افزايش شمار مرداني كه به خاطر ناتواني در پرداخت مهريه همسرشان به حبس افتاده‌اند، مقامات قضايي و كارشناسان اجتماعي را درباره تبعات اين افزايش شمار زندانيان مهريه، نگران كرده است.}

^{مهريه عند الاستطاعه به عنوان يك انتخاب}

^{بحث عندالاستطاعه شدن مهريه از سال 1386 به طور جدي مطرح شد. در آن زمان سه ماه پس از اظهار نظر محمود هاشمي شاهرودي٬ رييس وقت قوه قضاييه درباره اصلاح قوانين مربوط به مهريه٬ حسين‌علي اميري معاون او در سازمان ثبت اسناد و املاك كشور با صدور بخشنامه‌اي خطاب به سردفترداران سراسر كشور٬ آنها را مكلف كرد به هنگام ثبت ازدواج٬ مهريه را به عنوان مهريه عند الاستطاعه و به عنوان يك شرط ضمن عقد ثبت كنند.}

^{آقاي هاشمي شاهرودي كه در زمان اداره دستگاه قضا از مخالفان مهريه‌هاي سنگين و عندالمطالبه شدن مهريه بود٬ همزمان با صدور فتواي برخي از مراجع قم مبني بر اينكه به زندان انداختن مردان به بهانه مهريه خلاف شرع است٬ زنداني شدن افراد به واسطه مهريه‌هاي سنگين را خلاف قانون تحكيم خانواده و زندانيان مهريه را يكي از مهم‌ترين مشكلات دستگاه قضايي جمهوري اسلامي عنوان كرد.}

^{«تضييع» حق زنان}

^{طرح اين مساله و بخشنامه يادشده كه پرداخت مهريه را به استطاعت مالي مرد منوط مي‌دانست٬ مخالفت برخي از مدافعان حقوق زنان را برانگيخت.}

^{آنها عندالاستطاعه شدن مهريه را به ضرر زنان و قدمي به سوي تضييع بيشتر حقوق آنها مي‌دانند.}

^{شهلا اعزازي٬ مدير گروه زنان انجمن جامعه‌شناسي ايران، همزمان با صدور اين بخشنامه در گفت‌وگو با خبرگزاري ايسنا، عندالاستطاعه شدن مهريه را سبب «ضايع‌شدن حق زنان و تامين‌كننده منفعت مردان» و «راهكاري سنتي كه جايگزين يك راهكار سنتي ناكارآمد ديگر شده است» بر شمرد.}

^{همچنين فريده غيرت٬ حقوقدان٬ در گفت‌وگو با ايلنا٬ با تاكيد بر نياز به ريشه‌يابي مساله تعيين مهريه‌هاي بالا از سوي زنان٬ گفت كه اگر به زنان تضمين داده مي‌شد كه از حقوقشان دفاع مي‌شود٬ آنها براي كسب حقوق برابر در زندگي مشترك از مهريه‌هاي بالا به عنوان اهرم فشار استفاده نمي‌كردند.}

^{موافقان عندالاستطاعه شدن مهريه٬ اين عنوان را ضايع‌كننده حقوق زنان نمي‌دانند. آقاي اميري٬ رييس سازمان ثبت اسناد هم‌زمان با صدور بخشنامه يادشده٬ با تاكيد بر توافق زوجين در امضاي تبصره عندالاستطاع٬ گفته بود: عندالاستطاعه شدن مهريه به اين معنا نيست كه مهريه زنان ساقط شود٬ بلكه هروقت زوج توانايي پرداخت مهريه را داشته باشد٬ پرداخت مهريه بر او الزامي مي‌شود. به اين ترتيب زنان به هنگام طلب مهريه بايد ابتدا توانايي مالي همسر خود را به اثبات برسانند و بعد از آن درخواست طلب مهريه را مطرح كنند.}