امپراتوری "عرق سگی" در ایران، گزارشی از ایران

مانی: معلوم است کسی که ساقی است دلش برای مصرف‌کننده نمی‌سوزد. دنبال سود خودش است. هرچه دستشان برسد می‌ریزند توی بطری دست مردم می‌دهند. قرص خواب‌آور، قرص اعصاب، اتانول، آب و خلاصه هر چیزی که بتوانند را می‌ریزند. وقتی مشروبی را مصرف می‌کنم که خودم درست کرده‌ام مزه‌اش از مشروب‌های چند صد دلاری هم بهتر است. خستگی از تنم بیرون می‌رود. نصف کیف‌اش به این است که آدم خودش درست کند
راديو زمانه ـ ناصر کرامتی - یک خبره در زمینه مسکرات تجربیات خود را اینگونه در اختیار ما می‌نهد: «در تهران مشروب شیشه‌ای (مشروبات ساخت کارخانه) فراوان است. در شهرستان کمتر مصرف می‌شود. پیدا می‌شود، اما قیمت بالایی دارد. یکبار که مهمان بچه‌های تهران بودیم شیشه مشروب را برای یادگار با خودمان آوردیم. اینجا قیمت کردیم بیشتر از دوبرابر تهران می‌فروختند. شهر ما مشروب شیشه برای مهمانی کلاس بالا و مالِ خیلی پولدارهاست! همه بیشتر «عرق سگی» می‌خورند.

این را هم از ما داشته باش که عرق سگی شهرستان خیلی بهتر از عرق سگی تهران است. هربار که تهران عرق سگی خوردیم سردرد گرفتیم. ساقی‌های تهران «ترامادول» می‌ریزند توی عرق. چه به گیرایی باشه و چه به مطمئنی از لحاظ کور نشدن و این حرف‌ها، عرق سگی شهرستان از تهران بهتره. البته به جز شمال که بنداز، بنداز است. ما که می‌رویم شمال فکر می‌کنن ما توریستیم، نمی‌دانند ما هم مثل خودشان بچه شهرستانیم. همچین جنس آشغال به قیمت بالا به آدم می‌ندازن که سیبیل بابای آدم آتش می‌گیره!»

***

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، «بررسی آمارهای سازمان پزشکی قانونی در زمینه مسمومیت با الکل نشان داده است که در هفت ماهه نخست سال جاری ١٠٢ تن بر اثر مسمومیت با الکل جان خود را از دست داده‌اند که از این تعداد ٩٣ تن مرد و ٩ تن نیز زن بوده‌اند. این در حالی است که در مدت مشابه سال گذشته تنها ۴۸ مورد مرگ ناشی از مسمومیت با الکل در ایران به ‌ثبت رسیده بود که ۴۵ تن از آن‌ها مرد و سه تن زن بوده‌اند.»

در این گزارش که حاصل گفت‌وگو با تعدادی جوان از چهار استان مختلف ایران است، سعی شده تا نظرات آنان درباره استعمال یا عدم استعمال مشروبات الکلی، نوع مشروب مورد مصرف و نوع نگاه و برخورد آن‌ها به خطر استفاده از مشروبات «دست‌ساز» منعکس شود.

سجاد – ۲۲ ساله

من هم دلم می‌خواهد شامپاین ۴۰۰ هزار تومانی بخورم، اما پولش را ندارم. حالا ما عرق سگی می‌خوریم و تعریف می‌کنیم ولی دروغ چرا؟ ما هم دلمان له‌له می‌زند برای مشروب شیشه‌ای با کلاس.

اولاٌ اینکه نیست. دوماً اینکه گران است. سوماً اینکه اگر باشد تقلبی است! یکی از بچه‌ها آمده بود شیرینی ماشین خریدن‌اش را بدهد، رفته بود مشروب شیشه خریده بود. کلی همه حال کردیم که بالاخره ما هم مشروب شیشه می‌خوریم. هنوز شیشه‌ها را ندیده بچه‌های سر اینکه کی شیشه خالی را ببرد خانه دعوا شده بود.

وقتی شیشه را باز کردیم، دیدیم قطره‌چکان پلاستیکی گلوی شیشه نیست. ما که ندیده بودیم، ولی یکی از بچه‌ها که دیده بود، گفت امکان ندارد مشروب شیشه سر نداشته باشد. انگار سر شیشه را کنده بودند و مشروبش را با عرق سگی یا اتانول پر کرده بودند. یه کمی مزه می‌داد، اما فرقی با عرق سگی نداشت. یک و نیمی (بطری ۵. ۱ لیتری نوشابه یا آب معدنی) عرق سگی ۱۵ تومان (۱۵ هزار تومان) است. ‌‌نهایت خیلی عرق سفارشی باشد ۲۰ تومان. شیشه یک لیتری را پر کرده بودند عرق سگی و اسانس، بعد ۱۴۵ هزار تومان فروخته بودند.

زهرا – ۲۶ ساله

مشروب حرام است. برای زن‌ها حرام‌تر است! از مرد‌ها نمی‌شود سو استفاده کرد اما از زن‌ها سوء استفاده می‌کنند. مشروب اختیار و عقل انسان را از بین می‌برد. دختر‌ها را می‌برند در مهمانی‌ها به آن‌ها مشروب می‌دهند تا از آن‌ها سو استفاده کنند.

خدا گفته است حرام است. علم پزشکی هم می‌گوید به بدن آسیب می‌زند. سلول‌های مغز را از بین می‌برد و کبد را زرد می‌کند و از کار می‌اندازد. مشروب عامل شکم در آوردن هم هست که برای یک زن باعث زشتی و کاهش اعتماد به نفس است.

مشروب خوردن در مرد‌ها باعث عربده کشیدن و کارهای زشتی می‌شود که آبرو و شخصیت مرد را از بین می‌برد. مردانی که مشروب می‌خورند زن و بچه خود را کتک می‌زنند و با قمار زندگی خود را از دست می‌دهند.

ایمان – ۲۵ ساله

ما یک آشنای ارمنی داریم که سال‌هاست فقط از او مشروب می‌گیریم. عرق کشمش و کنیاک‌های خوبی دارد. ویسکی قوطی و مشروب شیشه هم دارد، ولی ما نمی‌گیریم. آدم مطمئن و با شرفی است. جنسی که به ما می‌دهد خودش و خانواده‌اش هم می‌خورند. برای همین امکان ندارد مشکل داشته باشد یا خطرساز باشد.
من خبر کور شدن چند نفر در اهواز را شنیده‌ام. وقتی چوب انگور را نگیرند یا از الکل صنعتی یا الکل طبی دارای تلخ کننده‌های شیمیایی مصرف کنند به بدن آسیب می‌زند. این جنایتی است که باید حکومت جواب آن را بدهد. شما رنگ آبی دوست نداری، من دارم. شما مشروب نمی‌خوری، من می‌خورم. وقتی حکومت اجازه نمی‌دهد هرکس با اعتقادات خودش زندگی کند نتیجه این می‌شود که الکل تقلبی را به جای مشروب به خورد جوان‌ها می‌دهند و آن‌ها را کور می‌کنند.

نسرین – ۲۸ ساله

من فقط مشروب پلمپ مصرف می‌کنم. بیشتر قوطی و بعضی وقت‌ها شیشه. مشکل مشروبات تقلبی در مشروبات دست‌ساز است. مشروب کارخانه شاید جنس خوبی نباشد، اما مشکل بیمارستان و این چیز‌ها ایجاد نمی‌کند. کم می‌خورم، اما جنس مطمئن می‌خورم. به جای اینکه هر روز عرق دست‌ساز بخورم، آخر هفته‌ها قوطی مصرف می‌کنم. احتیاط شرط عقل است. خوشمزه‌تر از عرق هم هست.
علی‌اکبر – ۲۷ ساله

نظر من را بخواهید خود حکومت الکل مسموم بین جوان‌ها پخش می‌کند تا بعضی کور شوند یا بمیرند و بقیه بترسند و الکل مصرف نکنند. تا حالا شنیده‌اید تریاک تقلبی یا شیشه تقلبی کسی را کشته باشد؟ چرا فقط الکل تقلبی مردم را می‌کشد؟ مگر مواد مخدر مثل مشروب ممنوع نیست؟ مگر مواد شیمیایی داخل مواد مخدرهای جدید، خطرناک‌تر نیست؟
جوانی که مشروب بخورد می‌آید توی خیابان عربده می‌زند، اما جوان تریاکی و هروئینی و شیشه‌ای می‌رود گوشه خرابه یا توالت چرت می‌زند. این حکومت روی مواد مخدر زنده است. الکل آزاد شود کار این حکومت به یک هفته نمی‌کشد. فکر کردید فرق نسل قبلی که انقلاب کرد با نسل ما که همین انقلاب دارد آن را می‌... چیه؟
مریم – ۳۰ ساله
من اندازه مناسب می‌خورم. در حد سه یا چهار پیک. نمی‌دانم اینقدر هم آدم را کور می‌کند یا نه. نمی‌دانم. تا به حال به این فکر نکرده‌ام که ممکن است مشروب بخورم و کور بشوم. در مهمانی همه می‌خورند، من هم می‌خورم. تا به حال ندیدم کسی از بچه‌ها کور بشود یا مشکل پیدا کند. البته حالت تهوع و سرگیجه جزو مشکل نیست. عادی است.

من خودم هیچ وقت تهیه نمی‌کنم. نمی‌شناسم. وقتی مشروب بخواهم زنگ می‌زنم به آشناهای مرد. آن‌ها بهتر از مشروب سر در می‌آورند.

ابوالفضل – ۲۴ ساله

ایران فقط یک امپراتور داره، اون هم کورش کبیره. مشروب هم توی ایران یک امپراتور داره اونم عرق سگیه. حکومت که عوض بشه باید مارک عرق سگی را هم مثل شراب شیراز مارک جهانی و معروف کنیم. ژاپنی‌ها یک مشروب دارن به اسم ساکی که فقط خودشون می‌تونن بخورن، ما ایرانی هم یه مشروب داریم به اسم عرق سگی که فقط خودمون می‌تونیم بخوریم.
سحر – ۱۸ ساله

من همیشه با پدرم مشروب می‌خورم. اولین‌بار که با پدرم مشروب خوردم، آداب مشروب خوردن را یادم گرفتم. تا به حال هیچ وقت مست نشده‌ام و فکر نمی‌کنم در آینده هم مست کنم. پدرم به من یاد داده است روی خودم کنترل داشته باشم.
به مشروبی که پدرم می‌خورد اعتماد کامل دارم. شراب، ویسکی، ودکا و عرق کشمش را وقتی می‌خرد شب قبل از اینکه من و برادرم بخوریم، خودش امتحان می‌کند. مادرم اهل مشروب نیست. نماز می‌خواند ولی به ما اعتراضی نمی‌کند. فقط می‌گوید ظرف‌ها را بعد از استفاده آب بکشید. ما به احترام او این کار را انجام می‌دهیم.

میثم – ۲۲ ساله

خدا در قرآن می‌گوید که در شراب منافعی است اما زیان‌های آن از منافع‌اش بیشتر است. شاید یکی از منافع آن لذت خوردن است. کسی که شراب می‌خورد حتماً از آن لذت می‌برد که می‌خورد، اما علم خدا می‌گوید که ضررهای خوردن شراب بیشتر از لذت آن است [اشاره میثم به آیه ۲۱۹ سوره بقره از کتاب قرآن است که می‌گوید: یَسْأَلُونَکَ عَنِ الْخَمْرِ وَالْمَیْسِرِ قُلْ فِیهِمَا إِثْمٌ کَبِیرٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَإِثْمُهُمَا أَکْبَرُ مِن نَّفْعِهِمَ.گزارشگر]

خیلی از احکام اسلام بوده است که بعد از هزار و ۴۰۰ سال با علم فیزیک، پزشکی و نجوم ثابت شده است. مثل حرام بودن گوشت خوک که دانشمندان غربی تائید کردند در گوشت خوک نوعی کرم وجود دارد. شک نکنید با پیشرفت علم، روزی دلیل اصلی حرام بودن خوردن شراب مانند گوشت خوک مشخص می‌شود.

محمد تقی – روحانی
حاج آقا ببخشید اینکه در قرآن نوشته شده شراب منافعی دارد، ضررهائی هم دارد ولی ضررهای آن از منافع آن بیشتر است، اشاره به چه منافعی در شراب دارد؟
− این آیه شریفه مربوط به حرمت استعمال است نه بیان منافع. خداوند متعال در این آیه امر به حرام بودن شرب خمر می‌فرمایند.

بله در جریان هستم. اما نوشته شده منافعی هم دارد. کنجکاوم این منافع را از نظر قرآن بدانم.
− منفعت به آن شکل که مد نظر خواص باشد نیست. منفعت از نظر عوام است. فرض بفرمائید کسی از منافع استعمال دخانیات بگوید. دخانیات نفعی برای انسان ندارد. سراسر ضرر و آسیب است. حالا یک فرد عامی پیدا می‌شود و می‌گوید استعمال آن (دخانیات) عامل رفع خستگی یا آرامش قوای روحی است. با یک فرد عامی که نمی‌شود بحث علمی کرد. چشم پوشی می‌کنند و می‌گویند: «شما درست می‌گوئید. منافعی دارد اما در کل مضرات آن غالب بر منافع آن است.»

یعنی خدا در این آیه با زبان و منطق مردم عامی صحبت کرده است؟
− اعوذ بالله. وجود مطلق باری تعالی از نیاز و صفات مخلوقات مبرا است.

متوجه نشدم. قرآن مگر حرف‌های خدا نیست؟
− قرآن کریم معجزه پیامبر خاتم و آخرین راهنمایی خداوند برای سعادت بشر است.

حاج آقا چرا اذیت می‌کنید؟ بلاخره قرآن حرف‌های خدا هست یا نیست؟
− بیتابی نکن مسلمان. هست.

خوب در این آیه خداوند منافعی در شراب تشخیص داده است یا مانند مثال سیگار به زبان و منطق مردم عامی حرف زده است و منافعی در شراب نیست؟
− علوم قرآنی علوم پیچیده‌ای است. نیاز به سال‌ها طلبگی دارد. برای درک چنین سئوال‌های دقیقی باید به تفاسیر معتبر رجوع کنید.

حاج آقا در تفسیر «المیزان» و تفسیر «نمونه» هیچ توضیحی برای این سئوال داده نشده است. اگر پیدا می‌کردم که از شما سئوال نمی‌کردم.
− پیر شده وقتی در تفاسیر برجسته‌ای مانند تفسیر المیزان و تفسیر نمونه جواب این سئوال نیست توقع دارید من حقیر چه جوابی برای این سئوال داشته باشم؟

یعنی شما نمی‌دانید؟
− شماره‌تان را به من بدهید. بنده از اساتید حوزه سئوال می‌کنم و خدمت شما تماس می‌گیرم.

زینب – ۲۷ ساله

من گزارش ایسنا را خوانده‌ام. سئوالی که ذهنم را مشغول کرده این است که چرا بیشترین آمار مرگ و میر مربوط به استان‌های مرزی (آذربایجان‌ شرقی، کردستان، خراسان و کرمانشاه) است؟ در استان‌های مرزی قاچاق مشروب راحت است و من همیشه شنیده‌ام که مشروب در شهرهای مرزی ارزان و فراوان است.
من باور نمی‌کنم در کردستان که همه می‌گویند مشروب را کنار جاده می‌فروشند و از آنجا به کل ایران قاچاق می‌شود کسی عرق دست‌ساز مصرف کند. فکر می‌کنم اگر هم در کردستان کسی برای خودش مشروب درست کند اینقدر حرفه‌ای هست که با مشروب خودش کور نشود یا دچار مرگ نشود. مشروب بین کرد‌ها عادی است. اگر در جایی مردم با مشروب آشنا نباشند ممکن است نتوانند جنس تقلبی و اصل را تشخیص بدهند، اما در کردستان عجیب است.
حسین – ۱۹ ساله

پدرم مشروب می‌خورد. وقتی بطری نصفه داخل کمد باشد کمی از آن برای خودم برمی‌دارم. شب‌ها قبل از خواب می‌خورم. هر وقت می‌خورم خواب راحتی دارم. وقتی می‌خورم خواب نمی‌بینم. اول‌ها از مزه‌اش بدم می‌آمد. همیشه مزه بدی دارد ولی یکبار پدرم یک شیشه‌ای خریده بود که مزه توت فرنگی می‌داد. خوردن‌اش خیلی کیف داد.

مادرم یک سری استکان و ظرف برای پدرم جداگانه در کمد گذاشته. می‌گوید نجس است. پدرم خودش می‌خورد، اما اجازه نمی‌دهد ما بخوریم. می‌گوید برای شما زود است. یکبار مچ ما را گرفت و چنان کتکی خوردیم که تا چند روز همه جای بدنم درد می‌کرد. کتک برادر کوچک‌ترم را هم به من زد. گفت تقصیر تو است. تو این را دنبال خودت کشانده‌ای. خبر ندارد حسن (برادر کوچک) به خودش رفته است. دو سال از من کوچک‌تر است اما راحت‌تر از من قورت می‌دهد. من هنوز از مزه‌اش بدم می‌آید اما سِر شدن لب‌ها و زبان را خیلی دوست دارم.

نصرت – ۲۱ ساله

معلم دبیرستان ما تعریف کرد که یکبار فردی مشروب خورده بود و زیاد خورده بود. حال‌اش بد می‌شود و در خیابان بالا می‌آورد. سگ‌ها و گربه‌ها دور استفراغ او جمع می‌شوند. وقتی مردم می‌روند که به او کمک کنند و او را از زمین بلند کنند، می‌بینند بلند، بلند می‌خندد. از او می‌پرسند چرا می‌خندی؟ به استفراغ خود اشاره می‌کند و می‌گوید من یادم می‌آید این‌ها را خورده باشم، اما هر چقدر فکر می‌کنم یادم نمی‌آید این سگ‌ها و گربه‌ها را کی خورده‌ام!

چیزی که حال آدم را بد کند یا باعث شود آدم‌ها عصبانی و بد اخلاق بشوند چیز خوبی نیست. توی فیلم‌های خارجی دیده‌ام که مشروب می‌خورند، با هم می‌خندند، می‌رقصند، شادی می‌کنند اما در ایران هرکس را دیده‌ایم که مشروب می‌خورد یک کار بدی هم دنبالش می‌کند. همسایه‌ای داریم که هر شب مست می‌کند و زن و بچه‌اش را می‌زند. پلیس می‌آید او را می‌برد، اما دو روز دیگر خانواده‌اش زیر کتک هستند.

وقتی کوه می‌روم گاهی اکیپ‌هایی می‌آیند و مشروب می‌خورند. از نظر ایمنی و کوهنوردی این کار اشتباه است. هوشیاری در کوهنوردی شرط اصلی است. شاید چون جایی را ندارند در کوه می‌خورند. یک چیزی را که هیچ وقت نمی‌فهمم این است که چرا وقتی هم سن و سال‌های من یا بزرگ‌تر از من، مشروب می‌خورند اینقدر داد می‌زنند و عربده‌کشی می‌کنند؟ چرا خارجی‌ها مشروب می‌خورند مثل این‌ها داد و بیداد نمی‌کنند؟

بهرنگ – ۲۶ ساله

به جز ده روز اول ماه محرم و یک ماه رمضان، اگر مشروب باشد می‌خورم. به نظر من اشکالی در نماز درست نمی‌کند.
حرام بودن شراب کار آخوندهاست. دعوای شیعه و سنی است. می‌گویند زمان پیامبر شراب حرام نبوده و یکبار عمر سر نماز مست بوده و نماز را اشتباه خوانده است. پیامبر هم شراب را حرام کرده. من بار‌ها مشروب خورده‌ام و نماز هم خوانده‌ام، تا حالا نشده نمازم را اشتباه بخوانم یا جمله‌ها را اشتباه بگویم. خود عرب‌ها که اینقدر متعصب هستند مشروب می‌خورند. این آخوند‌ها کاسه داغ‌تر از آش هستند.

مانی – ۲۵ ساله
معلوم است کسی که ساقی است دلش برای مصرف‌کننده نمی‌سوزد. دنبال سود خودش است. هرچه دستشان برسد می‌ریزند توی بطری دست مردم می‌دهند. قرص خواب‌آور، قرص اعصاب، اتانول، آب و خلاصه هر چیزی که بتوانند را می‌ریزند.
وقتی مشروبی را مصرف می‌کنم که خودم درست کرده‌ام مزه‌اش از مشروب‌های چند صد دلاری هم بهتر است. خستگی از تنم بیرون می‌رود. نصف کیف‌اش به این است که آدم خودش درست کند.
بهناز – ۲۳ ساله

مشروب بد نیست، ممکن است آن را بد مصرف کنند. خانواده من با مشروب مخالف هستند. هرکس باید از یک نفر یا یک جایی مشروب خوردن را یاد گرفته باشد. چون ما از همه پنهان می‌کنیم و بزرگتر‌ها فقط سرکوفت می‌زنند، خودمان امتحان می‌کنیم. از دوستانمان یاد می‌گیریم. آن‌ها هم مثل ما.
در یک مهمانی چند نفر اینقدر لوس‌بازی در آوردند و همه را اذیت کردند که به خودم قول دادم دیگر مشروب نخورم. توهین، داد و بیداد، حرکات زشت، حرف‌های مستهجن به بهانه مستی، اذیت و آزار دستی... هیچکس آرامش نداشت. چندماه مشروب نخوردم و جایی که می‌دانستم مشروب هست نمی‌رفتم. تا اینکه در یک مهمانی دخترانه وسوسه شدم و خوردم. عالی بود. فهمیدم عیب از مشروب نیست از آدم‌هایی است که برای مشروب خوردن انتخاب می‌کنم.

کیارش – ۲۶ ساله

به دلیل اعتقادات دینی مشروب نمی‌خورید؟
− اعتقادی نیست. دوست ندارم بخورم. خوشم نمی‌آید.

می‌ترسید؟
− نه ترس نیست. شاید هم باشد.

ترس از چه چیزی؟
− اینکه خدایی وجود داشته باشد؟

شما نماز هم می‌خوانید؟
− نه

چطور به خاطر اینکه ممکن است خدا وجود داشته باشد مشروب نمی‌خورید، اما از ترس وجود او نماز نمی‌خوانید؟
− قرار نشد اذیت کنید. هرکس اعتقادات خودش را دارد. باید به عقاید دیگران احترام گذاشت. اگر کسی مشروب بخورد تا زمانی که مزاحم دیگران نشود من به او اعتراضی ندارم. دیگران هم نباید به مشروب نخوردن من کاری داشته باشند.

باور کنید قصد من توهین به شما یا اذیت کردن شما نیست.
− می‌دانم. کلی گفتم. ببینید خیلی از انتخاب‌های آدم دلیل عقلی ندارد. به فرض شما یک لباس را بیشتر از لباس‌های دیگر دوست دارید. احساس است. دلیل ندارد.

شما فکر می‌کنید خوردن مشروب خوب است یا بد؟
− خوردن یا نخوردن چیزی که نمی‌تواند خوب یا بد باشد. سبزی یا آب که نیست که خوردن‌اش برای بدن مفید یا ضروری باشد. من فکر می‌کنم آدم مشروب نخورد بهتر است.

شما الان حکم صادر کردید. قضاوت کردید. وقتی انسان حکم صادر می‌کند یا قضاوت می‌کند در حال ارزشگذاری یا ارزش‌سازی است. انتخاب یک رنگ، لباس یا غذا حداقل در ظاهر مسئله انتخاب شخصی است اما شما درباره خوردن یا نخوردن مشروب حکم کلی صادر می‌کنید. تفاوت این دو چیست؟
− بدن یک سیستم منظم است. نباید با مواد مصنوعی چرخه طبیعی این سیستم را به هم زد.

شما وقتی داروی پزشکی، داروی تقویتی، یک میوه جدید مثل کیوی، نوشابه گازدار یا هزار چیز دیگر را می‌خورید نظم این چرخه طبیعی به هم نمی‌خورد؟
− دارو برای بازگشت چرخه طبیعی بدن به حالت عادی است که در اثر بیماری به هم ریخته است.
«درد» و «تب» مکانیسم طبیعی بدن برای آگاهی از یک مشکل یا حل یک مشکل است. شما تا به حال از داروی مسکن یا تب‌بر استفاده نکرده‌اید؟
− شما چه اصراری دارید که من مشروب بخورم؟

من هیچ اصراری به مشروب خوردن یا نخوردن شما ندارم. داریم بحث منطقی می‌کنیم.
- من نمی‌خواهم با شما بحث منطقی کنم.

مشکلی نیست. ببخشید که مزاحم شما شدم و ببخشید اگر شما را ناراحت کردم.
− خواهش می‌کنم.