کمک مالی سازمان ملل برای احیای دریاچه ارومیه

دریاچه ارومیه

محمدجواد محمدی‌زاده، رئیس سازمان محیط زیست ایران، گفته است که برنامه توسعه و عمران ملل متحد برای حل مشکلات محیط زیستی در ایران و از جمله دریاچه ارومیه  ۱۳۵ میلیون دلار کمک مالی اختصاص داده است.

به گزارش روز دوشنبه، ۸ آبان، خبرگزاری مهر، وی گفته است که مشکل اصلی تالاب‌های کشور ما از جمله دریاچه ارومیه، تالار پریشان، گاوخونی و هامون در حال حاضر تامین نشدن حقابه این تالاب‌ها یا به عبارتی بهره‌برداری‌های بی‌رویه و ناصحیح در بالادست این تالاب‌هاست که اجازه ورود آب به آنها را نمی‌دهد.

بر اساس این گزارش، پیش از این سرپرست برنامه توسعه و عمران ملل متحد  گفته بود این برنامه ظرف پنج سال از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۶ ، ۲۳۵ میلیون دلار بودجه برای برنامه‌های توسعه‌ای در ایران اختصاص داده که از این میزان ۵۷ درصد یعنی ۱۳۵ میلیون دلار به رفع چالش‌های زیست محیطی از جمله احیای دریاچه ارومیه  اختصاص می‌یابد.

 از سوی دیگر حسن عباس‌نژاد، مدیرکل محیط زیست آذربایجان‌ غربی، گفته است  که ۷۰ درصد مساحت این دریاچه خشک شده و به عبارت دیگر ۳۰۰ هزار هکتار از مساحت  آن به شوره‌زار تبدیل شده است.

همزمان با اظهارات آقای محمدی‌زاده درباره اختصاص کمک مالی سازمان ملل، نادر قاضی‌پور نماینده مجلس، نیز با اشاره به انباشت نمک در مناطق خشک شده دریاچه ارومیه هشدار داد که «به ‌طور حتم بعد از فراگیری توفان نمک دراستان آذربایجان شرقی و غربی به ترتیب کردستان٬ اردبیل٬ زنجان٬ قزوین و در نهایت تهران با این پدیده روبه‌رو می‌شوند».

وی با اعلام اینکه بخش جنوبی دریاچه ارومیه تا دو سال آینده خشک می‌شود٬ یاد‌آور شد: هم‌اکنون غلظت آب در بخش جنوبی دریاچه حدود ۴۰۰ میلی‌گرم در یکصد سی‌سی است و این به معنای خشکی دریاچه ارومیه است.

اشاره قاضی‌پور به «بخش جنوبی» دریاچه ارومیه، قسمتی از دریاچه  است که در جنوب جاده خاکی میانگذر این دریاچه قرار دارد. در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد این جاده میانگذر به رغم هشدارهای بسیاری از کارشناسان برای اتصال ساحل شرقی دریاچه به غرب آن احداث شد و عملا دریاچه را به دو قسمت تقسیم کرد.

به غیر از جاده میانگذر مذکور، ایجاد سدهای آبی در مسیر رودخانه های منتهی به دریاچه ارومیه و کاهش بارندگی، استفاده بی‌رویه از آب‌های جاری منطقه و حفر صدها حلقه چاه آب برای مصارف کشاورزی از جمله عواملی است که برای خشک شدن دریاچه ارومیه که زمانی «نگین ایران» نامیده می‌شد، گزارش شده است.

۱۴ اسفند سال گذشته، برنامه زیست محیطی سازمان ملل متحد، «یونپ» با انتشار گزارشی با هشدار نسبت به عواقب خشک شدن دریاچه ارومیه که «منجر به ایجاد طوفان نمک در شعاع ۵۰۰ کیلومتری دریاچه خزر که محل سکونت ۷۶ میلیون انسان است»، گفته بود ارتفاع سطح آب دریاچه از سال ۱۹۹۵ تا ۲۰۱۱ به میزان ۷ متر پایین افتاده و بر اساس تصاویر ماهواره‌ای مساحت آن در این بازه زمانی از ۶۱۰۰ کیلومتر مربع به ۲۳۶۶ کیلومتر مربع کاهش یافته است و این کاهش ادامه دارد.

بر اساس مطالعات این سازمان، کاهش حجم آب‌های ورودی به این دریاچه به خاطر تغییرات آب و هوایی، همچنین بهره‌برداری بیش از حد آب‌های حوضه آبخیز برای مصارف کشاورزی بیشترین سهم (۶۵ درصد) و ساخت و ساز سدها در بستر رودخانه نیز دومین عامل (۲۵ درصد) در خشک شدن دریاچه بوده است.

بر اساس این گزارش، عامل کاهش بارندگی تنها ۱۰ درصد در خشک شدن این دریاچه نقش داشته است.  این درحالی است که آقای احمدی‌نژاد به دفعات موضوع «دستکاری غربی‌ها برای جلوگیری از بارور شدن ابرهایی که به ایران می آیند» اشاره کرده و همچنین تابستان سال گذشته در سفر به استان اردبیل اعلام کرد که «بر اساس ارزیابی‌ها دریاچه ارومیه هر ۵۰۰ سال با چنین شرایطی روبه‌ ‌رو می‌شود».

بر اساس گفته‌های مقامات ایران، سالانه بیش از سه میلیارد متر مکعب حقآبه دریاچه ارومیه باید باشد. شهریور ماه سال گذشته دولت  محمود احمدی‌نژاد ۸۵۰ میلیارد تومان بودجه برای انتقال آب رودخانه ارس و چند رودخانه در کردستان به دریاچه ارومیه اختصاص داد. اقدامی که پس از اعتراضات مردمی در ارومیه و تبریز به رد طرح دوفوریتی در مجلس شورای اسلامی ایران برای نجات دریاچه ارومیه انجام شد، اما، بنابر گزارش‌ها، تاکنون اقدامی چندانی در این زمینه انجام نشده است.